Dưới đây là hướng dẫn tổng hợp về thủ tục xuất khẩu mặt hàng mật mía từ Việt Nam: bao gồm hồ sơ, mã HS, việc áp dụng điều khoản giao hàng (Incoterms) và kiểm định/kiểm tra chất lượng. Bạn nên kiểm tra thêm theo từng thị trường nhập khẩu vì sẽ có quy định riêng cho mỗi nước.
1. Hồ sơ xuất khẩu
Khi xuất khẩu mật mía (thực phẩm nguyên liệu hoặc chế biến từ đường/mật mía) cần chuẩn bị các loại giấy tờ dưới đây:
Hồ sơ cơ bản
-
Hợp đồng mua bán (Sales Contract) giữa người bán và người mua.
-
Hóa đơn thương mại (Commercial Invoice).
-
Phiếu đóng gói (Packing List) nếu có.
-
Vận đơn (Bill of Lading) hoặc chứng từ vận tải tương ứng.
-
Tờ khai hải quan xuất khẩu.
-
Giấy phép kinh doanh của doanh nghiệp xuất khẩu.
-
Nhãn sản phẩm và bản tự công bố chất lượng (nếu yêu cầu).
-
Kết quả kiểm nghiệm sản phẩm (chỉ tiêu an toàn thực phẩm, nếu yêu cầu).
-
Giấy chứng nhận cơ sở đủ điều kiện an toàn thực phẩm (nếu thuộc phạm vi thực phẩm đóng gói).
-
Giấy chứng nhận lưu hành tự do (Certificate of Free Sale – CFS) – nếu thị trường nhập khẩu yêu cầu.
-
Giấy chứng nhận y tế (Health Certificate) hoặc chứng nhận an toàn thực phẩm xuất khẩu – tùy yêu cầu thị trường.
Hồ sơ chuyên ngành
-
Nếu mật mía được coi là nguyên liệu thực phẩm hoặc cần kiểm dịch thực vật/vi sinh (tuỳ thị trường), có thể yêu cầu thêm chứng nhận kiểm dịch, kiểm tra dư lượng thuốc bảo vệ thực vật, hoặc an toàn thực phẩm từ cơ quan chuyên ngành.
-
Nếu doanh nghiệp cần đăng ký công bố sản phẩm hay nhãn mác, cũng nên chuẩn bị hồ sơ công bố.
Lưu ý quan trọng
-
Hồ sơ phải rõ ràng: tên sản phẩm, khối lượng, lô, ngày sản xuất, hạn sử dụng (nếu có).
-
Các chứng nhận phải còn hiệu lực, hợp lệ khi xuất khẩu.
-
Luôn kiểm tra thêm quy định riêng biệt của nước nhập khẩu (ví dụ có yêu cầu đặc biệt về nhãn, thành phần, kiểm dịch).
2. Mã HS (Harmonized System)
Việc xác định đúng mã HS rất quan trọng để khai báo hải quan và xác định thuế/quy định xuất khẩu.
-
Nhóm chung: Chương 17 “Mật thu được từ chiết xuất hoặc tinh chế đường”.
-
Cụ thể: 1703.10 – Mật mía.
-
17031010 – Mật mía đã pha hương liệu hoặc chất màu.
-
17031090 – Mật mía loại khác.
-
Vì vậy, khi xuất khẩu mật mía từ Việt Nam bạn có thể khai mã HS: 17031090 nếu là loại “loại khác” không pha hương liệu/chất màu đặc biệt.
3. Incoterms & điều khoản giao hàng trong hợp đồng
Điều khoản giao hàng quốc tế (Incoterms) giúp xác định rõ trách nhiệm, chi phí và rủi ro giữa người bán và người mua.
-
Incoterms 2020 (và các phiên bản trước) là bộ điều khoản phổ biến.
-
Các điều khoản phổ biến như: EXW, FOB, CIF, DDP, v.v.
-
Ví dụ:
-
EXW (Ex Works): người bán giao hàng tại cơ sở của mình, người mua chịu toàn bộ chi phí vận chuyển, bảo hiểm và thủ tục xuất khẩu.
-
FOB (Free On Board): người bán giao hàng khi hàng đã được xếp lên tàu tại cảng xuất; rủi ro chuyển từ người bán sang người mua tại điểm đó.
-
CIF (Cost, Insurance & Freight): người bán chịu cước vận tải + bảo hiểm đến cảng đích, rủi ro chuyển giao khi hàng lên tàu.
-
Ứng dụng cho mật mía
-
Vì mật mía là hàng hóa xuất khẩu quốc tế, việc chọn Incoterms phù hợp giúp xác định ai chịu chi phí vận chuyển, hải quan xuất khẩu, bảo hiểm, rủi ro hư hỏng/thiệt hại hàng hóa.
-
Người bán nên đảm bảo rõ ràng: “Điều kiện giao hàng theo INCOTERMS 2020 – nhóm ... tại cảng ...” trong hợp đồng.
-
Tùy theo năng lực vận tải và thị trường, thường chọn FOB (nếu xuất bằng đường biển) hoặc CIF (nếu người bán muốn chịu vận tải & bảo hiểm).
4. Kiểm định – Kiểm tra chất lượng & chuyên ngành
Đối với xuất khẩu mật mía, mặc dù là nguyên liệu thực phẩm/chế biến, vẫn cần thực hiện các bước kiểm định hoặc kiểm tra phù hợp với yêu cầu nhà nước và thị trường nhập khẩu.
Kiểm định/kiểm tra trong nước
-
Doanh nghiệp cần đảm bảo cơ sở sản xuất/che biến đạt điều kiện an toàn thực phẩm – có Giấy chứng nhận cơ sở đủ điều kiện.Mẫu sản phẩm cần kiểm nghiệm theo tiêu chuẩn an toàn thực phẩm (microbiological, hóa học, dư lượng thuốc bảo vệ thực vật nếu có) và kết quả phải còn hiệu lực.
-
Nếu sản phẩm xuất khẩu vào thị trường có yêu cầu đặc biệt, cần xin giấy chứng nhận lưu hành tự do (CFS) hoặc giấy chứng nhận y tế.
Kiểm tra chuyên ngành hoặc kiểm tra nhà nước
-
Nếu mặt hàng nguồn gốc thực vật (như mía) xuất khẩu, có thể bị kiểm tra nhà nước về an toàn thực phẩm hoặc kiểm dịch thực vật theo quy định.
-
Các lô hàng có tiền sử vi phạm, hoặc thuộc danh mục kiểm soát đặc biệt, sẽ bị kiểm tra chặt hơn.
Lưu ý
-
Kiểm định ở giai đoạn xuất khẩu sẽ giúp hàng thông quan nhanh hơn, tránh bị giữ lại hoặc từ chối tại cảng nhập khẩu.
-
Doanh nghiệp nên lưu giữ hồ sơ kiểm nghiệm, chứng nhận, nhãn mác để cung cấp khi hải quan hoặc khách hàng yêu cầu.
-
Mỗi thị trường nhập khẩu có thể có tiêu chuẩn riêng (ví dụ EU, Trung Quốc, ASEAN), nên cần tìm hiểu trước khi ký hợp đồng.
